Kononopedia

Narzędzia użytkownika

Narzędzia witryny

ciekawostki:dialekt_warmianski

Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

Odnośnik do tego porównania

Poprzednia rewizja po obu stronachPoprzednia wersja
Nowa wersja		Poprzednia wersja
ciekawostki:dialekt_warmianski [08/03/2024 21:16] – KumunistycznaWiedzmaciekawostki:dialekt_warmianski [20/05/2025 18:27] (aktualna) – [D] DancingNihilist
Linia 2: Linia 2:
 ====== Dialekt warmiański ====== ====== Dialekt warmiański ======
  
-**Dialekt warmiański** – dialekt i zarazem etnolekt języka polskiego, wywodzący się z języków polskiego (w szczególności [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Gwara_białostocka|gwary białostockiej]] , tzw. //śledzikowania// ), białoruskiego, [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Świńska_łacina|świńskiej łaciny]] , niemieckiego oraz rosyjskiego.+**Dialekt warmiański** – dialekt i zarazem etnolekt języka polskiego, wywodzący się z języków polskiego (w szczególności [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Gwara_białostocka|gwary białostockiej]], tzw. //śledzikowania//), białoruskiego, [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Świńska_łacina|świńskiej łaciny]], niemieckiego oraz rosyjskiego.
  
 =====    Obszar występowania  ===== =====    Obszar występowania  =====
  
-Dialekt warmiański jest używany na [[miejsca:belweder_warmianina|działce numer 17 przy ulicy Szkolnej]] w Białymstoku (przy czym nie należy go mylić z [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Gwara_warmińska|gwarą warmińską]] stosowaną w istocie na [[miejsca:warmia|Warmii]] ). Obecnie jedynym znanym użytkownikiem dialektu jest [[postacie:krzysztof_kononowicz|Krzysztof Kononowicz]] . Nie ma wzmianek o jego użyciu za granicą, choć istnieją niepotwierdzone hipotezy, że występuje w rejonie północno-zachodniej Białorusi oraz [[miejsca:wilkowo|Wilkowa]] . Wynikiem wyjątkowego wysławiania się Krzysztofa – oprócz nieuctwa – jest najprawdopodobniej fakt, że prawie całe swoje życie spędzał w pobliżu granicy z Białorusią i Związkiem Radzieckim, a także tę granicę kilkukrotnie w swoim życiu przekraczał.+Dialekt warmiański był używany na [[miejsca:belweder_warmianina|działce numer 17 przy ulicy Szkolnej]] w Białymstoku (przy czym nie należy go mylić z [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Gwara_warmińska|gwarą warmińską]], stosowaną w istocie na [[miejsca:warmia|Warmii]]). Jedynym znanym użytkownikiem dialektu był [[postacie:krzysztof_kononowicz|Krzysztof Kononowicz]]. Nie ma wzmianek o jego użyciu za granicą, choć istnieją niepotwierdzone hipotezy, że występuje w rejonie północno-zachodniej Białorusi oraz w rejonie [[miejsca:wilkowo|Wilkowa]]. Wynikiem wyjątkowego wysławiania się Krzysztofa – oprócz nieuctwa – był najprawdopodobniej fakt, że prawie całe swoje życie spędzał w pobliżu granicy z Białorusią i Związkiem Radzieckim, a także tę granicę kilkukrotnie w swoim życiu przekraczał.
  
 +==== Dialekt warmiański w mass mediach ====
 +**6 września 2023 roku** na stronie rozrywka.radiozet.pl pojawił się artykuł, w którym autor tekstu użył sformuowania: "Popuścić w nachy po ciężkiemu": 
 +> //(...) Podczas występu doszło do przykrego incydentu. Gwiazdor "popuścił w nachy po ciężkiemu" jak to w Wilkowie mówili, przed nomen omen kupą widzów pod sceną.// [([[https://rozrywka.radiozet.pl/muzyka/robbie-williams-zrobil-kupe-w-spodnie-na-scenie|Robbie Williams chciał puścić bąka na scenie. Popuścił w spodnie... i dokończył występ]])]
 =====  Charakterystyka  ===== =====  Charakterystyka  =====
  
 Dialekt warmiański odznacza się swoistymi cechami fonetycznymi, leksykalnymi i gramatycznymi, odróżniającymi go od innych form i dialektów języka polskiego. Dialekt warmiański odznacza się swoistymi cechami fonetycznymi, leksykalnymi i gramatycznymi, odróżniającymi go od innych form i dialektów języka polskiego.
  
-Cechy dialektu +**Cechy dialektu:** 
-  * zdrabnianie słów w celu deprecjacji lub nadania [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Funkcja_impresywna_języka|funkcji impresywnej]] , częste dodawanie do nich pejoratywnej przydawki, np. //zasrany// , ewentualnie dopełnienia które przedstawia nastawienie emocjonalne do danej rzeczy lub osoby +  * zdrabnianie słów w celu deprecjacji lub nadania [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Funkcja_impresywna_języka|funkcji impresywnej]], częste dodawanie do nich pejoratywnej przydawki, np.: //zasrany//, ewentualnie dopełnienia, które przedstawia nastawienie emocjonalne do danej rzeczy lub osoby: 
-    * np. //[[artefakty:miod_ludzki|gówneczko]] z dupki// ; //[[przeniesione_strony:wojciech_major_suchodolski|Majorek]] wasz, jebany chuj// ; //[[postacie:mecenas_z_piaseczna|Mecenasik]] durny, wariat, psychicznie chory// ; //[[przeniesione_strony:jaros_c5_82aw_mexicano_andrzejewski|Jareczek]] zasrany// itd. +    * np.: //[[artefakty:miod_ludzki|gówneczko]] z dupki//; //[[postacie:major|Majorek]] wasz, jebany chuj//; //[[postacie:mecenas_z_piaseczna|Mecenasik]] durny, wariat, psychicznie chory//; //[[postacie:jaroslaw_mexicano_andrzejewski|Jareczek]] zasrany//, itd. 
-  * neologizmy o nieustalonej etymologii +  * neologizmy o nieustalonej etymologii; 
-  * konwersja trybu czasownika w drugiej osobie liczby mnogiej z rozkazującego na przypuszczający, wymuszająca też rozszczepianie spójników +  * konwersja trybu czasownika w drugiej osobie liczby mnogiej z rozkazującego na przypuszczający, wymuszająca też rozszczepianie spójników: 
-    * np. //żeby wy poszlibyście// zamiast //żebyście poszli//+    * np. //żeby wy poszlibyście// zamiast //żebyście poszli//;
   * częsty zanik rodzaju niemęskoosobowego w odmianie czasownika „być” („były”) i zastępowaniu go rodzajem męskoosobowym - „byli”   * częsty zanik rodzaju niemęskoosobowego w odmianie czasownika „być” („były”) i zastępowaniu go rodzajem męskoosobowym - „byli”
-    * np. „byli pieniążki dla jego, to byli czasy” +    * np. „byli pieniążki dla jego, to byli czasy”; 
-  * unikalne wyrażenia idiomatyczne, często modyfikacje tych, które istnieją w standardowej polszczyźnie +  * unikalne wyrażenia idiomatyczne, często modyfikacje tych, które istnieją w standardowej polszczyźnie; 
-  * zamienne stosowanie czasowników w formie męskoosobowej i niemęskoosobowej +  * zamienne stosowanie czasowników w formie męskoosobowej i niemęskoosobowej: 
-    * np. //rośli kwiaty// zamiast //rosły kwiaty//; //szanowne państwo// zamiast //szanowni państwo// +    * np. //rośli kwiaty// zamiast //rosły kwiaty//; //szanowne państwo// zamiast //szanowni państwo//; 
-  * duplikacja zaimka zwrotnego „się” +  * duplikacja zaimka zwrotnego „się”: 
-    * np. //Co się stało się?// +    * np. //Co się stało się?//; 
-  * zamiana przymiotników na frazy przysłówkowe +  * zamiana przymiotników na frazy przysłówkowe: 
-    * np. roboczo -> //po roboczemu//; lekko -> //po letkiemu//+    * np. roboczo -> //po roboczemu//; lekko -> //po letkiemu//.
  
 =====    Lista słów/wyrażeń  ===== =====    Lista słów/wyrażeń  =====
Linia 33: Linia 36:
  
   * Agregikole - Agricole   * Agregikole - Agricole
 +  * Ahejłem (prawdopodobne pochodzenie: [[https://en.wiktionary.org/wiki/%D7%9C%D7%97%D7%99%D7%99%D7%9D|link]]) - na zdrowie
   * Akardiusz - Arkadiusz   * Akardiusz - Arkadiusz
   * Ali Gacza - Mehmet Ali Ağca   * Ali Gacza - Mehmet Ali Ağca
Linia 71: Linia 75:
   * dla jego - jemu/dla niego   * dla jego - jemu/dla niego
   * dla jich - im/dla nich   * dla jich - im/dla nich
 +  * dostać - znaleźć, przynieść
   * dzień poprzedni - dzień powszedni   * dzień poprzedni - dzień powszedni
   * dżins - gin (alkohol)   * dżins - gin (alkohol)
Linia 152: Linia 157:
   * łajchy - łajzy/prostytutki   * łajchy - łajzy/prostytutki
   * łapóstwo - łapówkarstwo   * łapóstwo - łapówkarstwo
-  * łypa - głowa <sup>[[#cite_note-uwaga1-1|[uwaga 1]]]</sup>+  * łypa - głowa [([[https://pl.wiktionary.org/wiki/%C5%82ypa|Akurat "łypa" występuje w gwarze białostockiej]])]
  
 ====  M  ==== ====  M  ====
Linia 261: Linia 266:
   * wewnętrzności - wnętrzności   * wewnętrzności - wnętrzności
   * widła - widły   * widła - widły
-  * współżułałem <sup>[[#cite_note-uwaga2-2|[uwaga 2]]]</sup> - współżyłem+  * współżułałem[(Słowo prawdopodobnie powstałe jako synteza słów „współżyć” oraz „używać”: „współużywać”)] - współżyłem
   * wziąść - wziąć   * wziąść - wziąć
  
Linia 294: Linia 299:
   * //Ani be, ani chleba// (fragment jednej z biblijnych przypowieści po przetłumaczeniu na warmiański)   * //Ani be, ani chleba// (fragment jednej z biblijnych przypowieści po przetłumaczeniu na warmiański)
  
-=====  Uwagi  =====+===== Zobacz też ===== 
 +  * [[ciekawostki:jezyk_bombaski|Język bombaski]] 
 +  * [[ciekawostki:slownik_polsko-bombaski|Słownik polsko-bombaski]] 
  
-  -  [[#cite_ref-uwaga1_1-0|↑]]   [[https://pl.wiktionary.org/wiki/łypa|Akurat określenie „łypa” funkcjonuje w gwarze podlaskiej]]  
-  -  [[#cite_ref-uwaga2_2-0|↑]]   Słowo prawdopodobnie powstałe jako synteza słów „współżyć” oraz „używać”: „współużywać”  
 {{tag>ciekawostki}} {{tag>ciekawostki}}
  
ostatnio zmienione: 08/03/2024 21:16 przez KumunistycznaWiedzma

Narzędzia strony