Spis treści

« ciekawostki

Lektury Uniwersum Szkolnej 17

Lektury Uniwersum Szkolnej 17 - zbiór choroszczańsko-mitomańskich utworów, będących połączeniem popularnych lektur szkolnych z opisami nieprawdpodobnych wydarzeń, jakie miały miejsce (lub mogły się wydarzyć) w Uniwersum. Opisy poniższych dzieł jedynie częściowo powstawały przy zdrowych zmysłach i najczęściej nawiązują do okładek, których dopasowanie można przypisywać kilku bliżej nieokreślonym twórcom. Niektóre z książek mają alternatywne wersje okładek i inne, alternatywne opisy.

Okładka Tytuł Autor Opis
Alicja w Krainie Czarów Lewis Carroll W tej opowieści znane fragmenty codzienności przekształcają się w surrealistyczne wizje, a postaci z życia zachowują się w podejrzanie nietypowy sposób. Wkraczając w świat stanu lepszej wiadomości, Wojtek odkrywa, że rzeczywistość, jaką znał, jest tylko jednym z wielu wymiarów, a jego samotne podróże po meandrach Uniwersum Szkolnej 17 to przeniesienie do innego, odmiennie postrzeganego świata, w którym rządzą zupełnie inne zasady.
Ania z Zielonego Wzgórza Lucy Maud Montgomery Tytułowa Ania, sierotka z Białegostoku, nie jest grzeczną dziewczynką. Jedyne, co ma wspólnego z zielonym kolorem to z pewnością nie „Zielone Wzgórze”. Jej myśli krążą wokół Zielonego Rafała, ekologicznego terrorysty, obleganowego przez takie młode niunie. Ania w tej opowieści nie wylewa za kołnierz. Zamiast szukać akceptacji, tańczy na krawędzi rzeczywistości, odkrywając, że prawdziwe marzenia są równie zwariowane jak ona sama.
Ballady i romanse Adam Mickiewicz Zbiór ballad Adama Mickiewicza, który jest przy okazji uważany za część pierwszego tomu Poezyj. Opisywana miłość chłopsko-chłopska to początek rozwoju gatunku ballady w literaturze polskiej oraz manifest polskiego romantyzmu. Do ballad inspirowanych ludową tradycją, Mickiewicz wprowadził elementy świata nadprzyrodzonego, jak np. zjawa choroszczańska.
Balonem do Starosielc Stanisław Mazurek Książka opisuje niezwykłe zjawisko, jakim jest potężna otyłość Krzysztofa Kononowicza, który stał się symbolem porównywalnym do balonu. Autor, będąc bezpośrednim świadkiem tej transformacji, pełnił rolę narratora, ukazując nie tylko fizyczne aspekty życia Starosielskiej Bestii, ale także jego nibembeństwo. Dzieło zgłębia przygotowania do lotu Kononowicza, który jako balon zmierza do Starosielc.
Cierpienia młodego Wertera Johann Wolfgang von Goethe „Cierpienia młodego Wertera” to zbiór niepublikowanych listów Kononowicza, w których autor, w odpowiedzi na trolli z Uniwersum Szkolnej 17, opowiada o swojej nieszczęśliwej miłości do ukochanego przyjaciela, Wojtusia Suchodolskiego. Niestety, nie odwzajemnia on jego uczuć, notorycznie zadurzając się w czarnych szprychach. Historia kończy się groźbą samobójstwa, prowadzącą do wizyty w Choroszczy, gdzie Kononowicz nie tylko poddaje się badaniom, ale ostatecznie zostaje tam na stałe.
Dziady Adam Mickiewicz Utwór składa się z niepowiązanych ze sobą scen, w których pojawia się postać Guślarza i kultowy chór, w którego skład wchodzi Knur, Struś i Łoś, postacie dywagujące na tematy filozoficzno-światopoglądowe. „Dziady cz. 1” stanowią fascynujący wgląd w świat choroszczańsko-mitomańskich wierzeń. Do historyków powoli dociera, dlaczego Mickiewicz ani nie ukończył tej części Dziadów, ani nie zniszczył rękopisu1).
Dziady cz. II Adam Mickiewicz Druga część Dziadów rozgrywa się we wsi Wilkowo, w kaplicy cmentarnej, w dniu poprzedzającym Zaduszki. W centrum wydarzeń znajduje się upiór zwany Zjawą Choroszczańską. Zjawa udziela odpowiedzi na pytania dotyczące migracji, sytuacji geopolitycznej, spraw nadprzyrodzonych oraz zachęca do odzyskania Lwowa, jednocześnie zapowiadając swój start w wyborach na prezydenta RP. W dramacie występują również postacie drugoplanowe: ponownie jest to Guślarz oraz zbiorowisko ludności wsi.
Dżuma Albert Camus „Dżuma” Alberta Camusa to powieść o ataku cukrzycowym, który wstrząsa życiem Krzysztofa. W przededniu kryzysu jego ukochany przyjaciel, Wojtek, zauważa, że Krzysiek dziwnie się zachowuje – bełkocze, bredzi (dużo bardziej niż zazwyczaj) i nawet zdarza mu się chodzić po domu bez spodni i bielizny. Książka porusza temat przyjaźni, cierpienia i absurdalności ludzkiego losu, ukazując, jak nagłe wydarzenia mogą sprawić, że w głowie zacznie kręcić się… wszystko.
Folwark zwierzęcy George Orwell To powieść, w której Knur staje się główną postacią i alegorią wszystkich negatywnych postaci historycznych razem wziętych, przejmując władzę nad ludźmi. Jego sadyzm i wybuchy agresji ujawniają się już w młodości, gdy ganiał dzieci na placu zabaw z gumową pałką. Po obaleniu ludzkiego zarządcy, Knur ustanawia nowe zasady, które mają rzekomo zapewnić lepszą przyszłość. Jednak szybko okazuje się, że jego rządy są tyranią. Wykorzystuje alkoholika Jana Ł. do prac gospodarczych, płacąc mu jedzeniem i wódką, a także zmusza Jarosława A. do cięcia drzewka, oferując mu drobne na Żubra. W miarę upływu czasu, zapowiadana idylla na folwarku zamienia się w antyutopię, a Knur zagraża wszystkim.
Granica Zofia Nałkowska Książka opowiada o losach Krzysztofa Kononowicza i jego zawirowaniach związanych z sąsiadem. Kością niezgody staje się afera płotowa, w centrum której jest płot i to on dosłownie symbolizuje granicę między nimi. Wściekły Krzysztof staje w obronie swoich praw, prezentując wysoki betonowy mur, wybudowany przez Kargula w miejsce parkanu. Powieść łączy w sobie cechy wielu gatunków, takich jak powieść psychologiczna, realistyczna i sensacyjna, a jej narracja ukazuje złożoność relacji międzyludzkich oraz absurdalność sytuacji, w jakich się znaleźli bohaterowie.
Janko Muzykant Henryk Sienkiewicz Akcja noweli toczy się w XXI wieku, a głównym bohaterem jest Rokongler, pochodzący z Warmii. Wyróżnia się on talentem muzycznym, nosząc miano rokonglerowca, który stawia na klasyczne brzmienia, przypominające stare rockowe utwory. Białostoczanie, nie rozumiejąc jego pasji do muzyki, postrzegają go jako osobę niespełna rozumu i pragną położyć go do jamy. Ostatecznie sztuka Rokonglera pozostaje w cieniu, a on sam staje się symbolem niedocenianego talentu, idąc przez życie drogą męczennika do końca swoich dni.
Jaś i Małgosia Bracia Grimm „Jaś i Małgosia” to baśń opowiadająca o przebiegłej babciuni, co pragnęła upiec dzieci na piecu i utuszyć z nich pożywną potrawę. Mieszkała w drewnianym domku na Szkolnej 17, gdzie próbowała wabić młodzież, ale niewielu dało się jej zwieść. Babciunia zginęła w głodzie, bo żadne dzieci nie przychodziły, a jej apetyt wciąż pozostawał nienasycony. Jej duch nie opuścił domu. Zamiast tego, wylądował na strychu i do dziś straszy każdego, kto zbliży się do jej niegdyś gościnnych progów…
Jądro ciemności Joseph Conrad Kilku znajomych wyrusza na łowy po Lesie Zwierzynieckim, gdzie Major Suchodolski, narrator powieści i zarazem jedno z obu jąder Uniwersum, jako wysłannik Orbita, staje sam ze sobą na granicy świadomości. Jednak rzeczywistość, w której się znalazł, jest brutalna i nieprzewidywalna. Uczestnicy tej surrealistycznej wyprawy, niczym artyści na żywym płótnie, przekształcają Suchodolskiego w swoje dzieło, malując jego duszę farbami w odcieniach mroku. Każdy pociągnięcie pędzla to nowa warstwa rzeczywistości, w której granice między tym, co realne, a tym, co wyimaginowane, zacierają się w wirze emocji i szaleństwa.
Kamizelka Bolesław Prus W opowieści o tytułowej kamizelce, jej właściciel, będący członkiem Biura Interwencji Obywatelskich, staje przed trudnym wyzwaniem, jakim jest walka o wkurwianie dobro społeczeństwa. Mimo komplikacji i niebezpieczeństw, główny bohater nie traci nadziei ani determinacji. Kamizelka staje się nieodłącznym elementem jego dziennego i nocnego ubioru, jednocześnie będąc symbolem nie tylko walki o prawa obywatelskie, ale także (głównie) osobistej godności i honoru. W miarę jak fabuła się rozwija, ukazuje się dramatyczny kontrast między jego wewnętrzną siłą a zewnętrznymi przeciwnościami, które stają na drodze do osiągnięcia sprawiedliwości.
Król Edyp Sofokles Książka należy do tak zwanego Cyklu Choroszczańskiego. Utwór przedstawia bezsilność wobec nieuchronnego losu. Tytułowym bohaterem jest Krzysztof Kononowicz, głowa państwa Bombas i miasta Białystok. W miarę wzrostu popularności, Kononowicz staje się obiektem wielu spekulacji i plotek, w tym tych dotyczących jego intymnych marzeń. Pewnego dnia on sam przyznaje się do miewania erotycznych snów z Leonardą, co wywołuje falę zainteresowania i kontrowersji. Leonarda jest bowiem jego matką…
Księga Dżungli Rudyard Kipling „Księga dżungli” to opowieść o chłopcu, który nawiązuje relacje z wiewiórkami, wśród nich wyróżniają się trzy przyjaciółki: Zgubka, Piskotka i Kłopotka, które wprowadzają Wojtusia w opary absurdu. Zgubka zawsze gubi swoje orzechy, Piskotka ma nieustanny pisk w uszach, a Kłopotka jest mistrzynią w pakowaniu się w kłopoty. Chłopiec, w miarę jak odkrywa sekrety Lasu Zwierzynieckiego, niejednokrotnie komunikuje się z Bogiem, szukając wskazówek i wsparcia w trudnych chwilach. Niestety las skrywa pewne niebezpieczeństwo. Groźni Nitrosafarzyści tropią Wojtusia, pragnąc odkryć jego sekrety i upodlić go w oczach wiewiórek oraz widzów Uniwersum.
Kubuś Puchatek Adam Alexander Milne Krzysio-Misio od zawsze miał ogromną słabość do słodkości i miodku, jednak w jego przypadku miodkiem był miód ludzki, znany w dialekcie warmiańskim jako kał. Stało się to tak, że pewnego dnia młodzież bandycka, wykorzystując swoje sprytne pomysły, zorganizowała akcję, w której pakowano gówno w słoiki po miodzie i wysyłano je do Krzysia-Misia, aby zobaczyć jego reakcję. Krzysio, nieświadomy, co go czeka, otwierał paczki z nadzieją na słodkie niespodzianki, tylko po to, by odkryć, że zamiast miodu pszczelego znalazł w nich miód ludzki.
Kwiatki Świętego Franciszka z Asyżu autorstwo większości tekstów przypisuje się bratu Ugolino z Montegiorgio Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu dzielą się na cztery części, które jednocześnie łączą się w psychodeliczną całość. Część I – Tulipany to róże, część II – Coś tu w środku jest, ale co to jest?, część III – Muszę mieć lepszą wiadomość, część IV – Fajna niespodzianka, pachnie dupą2).
Lalka Bolesław Prus Suchodolski, po powrocie z Bombasu, odnosi sukcesy w interesach, ale jego uczucia do Karolinki są skomplikowane przez różnice klasowe i społeczne. Powieść porusza wiele tematów, takich jak erotomania, brak ambicji, społeczne nierówności, a także krytykę ówczesnego społeczeństwa i jego wartości. Wszystko jednak prędzej czy później i tak sprowadza się do stestowania tytułowej Lalki.
Latarnik Henryk Sienkiewicz Utwór opowiada historię gospodarza drewnianego domku, który pewnego dnia zakłada na głowę latarkę czołową i nie rozstaje się z nią 24 godziny na dobę. Pasek latarki, początkowo biały, zmienia kolor na brązowy, a ostatecznie staje się czarny i wrasta w czaszkę właściciela. Tak oto główny bohater zostaje latarnikiem. Na początkowym etapie swojej służby zmaga się z uczuciem dyskomfortu, by uzależnić się od światła latarki, która powoli nabywa własną, odrębną świadomość. Opowiadanie porusza wiele ważnych tematów, takich jak patriotyzm, mitomaństwo, chrześcijaństwo, schizofrenia i inne problemy natury wszelakiej.
Ludzie bezdomni Stefan Żeromski „Ludzie bezdomni” to psychodeliczna opowieść o losach stemplowanej brzozy pochodzącej z Lasu Zwierzynieckiego. Drzewo, obdarzone świadomością, staje się podmiotem lirycznym, który z pasją obserwuje otaczający go świat. Jednak w cieniu brzozy czai się Wojciech Suchodolski, antagonista, który w bezczelny sposób przesiaduje na powalonym drzewie, gołymi pośladkami brudząc korę i przeraźliwie przy tym krzycząc. Jego lekceważące podejście do natury staje się zagrożeniem dla harmonii całego lasu. Alternatywna wersja okładki
Mały Książę Antoine de Saint-Exupéry (…) Hej Księciu mój kochany, hej Księciu mój najmilszy - Jaki ksiądz? - Księcio! - Książka opowiada o Księciu, który zostawił swoje berło w kiblu. Utwór został zaprezentowany przez pioniera nurtu muzyki regionalnej, niejakiego Rokongrelowca3). Na koniec okazuje się, że Mały Książe kocha wszystkie panienki…
Opowieść wigilijna Charles Dickens „Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa to niezwykła historia przemiany Krzysztofa Kononowicza, który z samolubnego, chytrego i bezdusznego knura przeobraża się w empatycznego, hojnego i pomagającego potrzebującym człowieka. Bardzo szybko okazuje się jednak, że nie jest to prawda, tylko fałsz. Główny bohater nabywa bowiem jeszcze innych, gorszych cech, którymi terroryzuje współlokatora, sabotując przy tym samego siebie.
Pan Tadeusz Adam Mickiewicz Akcja utworu skupia się na losach szlacheckiej rodziny Kononowiczów-Piłsudskich. Głównym bohaterem jest młody szlachcic, który na furmance wraca do rodzinnego majątku po latach nauki na uniwersytecie w Moskwie. Wkrótce nieświadomie staje w centrum konfliktu między dwoma frakcjami - lateksów i antylateksów - będąc przy tym uwikłanym w ukrywanie zamiłowania do tytułowej wódki „Pan Tadeusz”. Epopeja ukazuje nie tylko losy konfliktu obu frakcji, ale także szerszy kontekst uzależnienia od olkoholu i życia w zaprzeczeniu.
Pinokio Carlo Collodi „Pinokio” to klasyczna powieść autorstwa Carlo Collodiego, opowiadająca historię drewnianego chłopca, który marzy o tym, by być prawdziwy i żeby jego kolana się zginały. W swojej podróży Pinokio porusza się na szczudłach zamiast nóg, które - usztywnione w stawach kolanowych - sprawiają, że każdy krok wykonuje z szerokim rozstawem odnóży, a witki zwisają mu luźno przy ciele.
Potop Henryk Sienkiewicz Powieść ukazuje zmagania basenu z opasłym Odyńcem i dramatyczne chwile, do których mogło dojść w związku z możliwym przelaniem się wody i wywołaniem powodzi na Szkolnej 17, a nawet potopu całego miasta Białystok. Zakończenie historii można uznać za otwarte dla dalszych losów basenu. Tak wiele trzeba poświęcić, żeby dać szczęście drugiemu człowiekowi. Jaka woda dobra, jaka woda dobra! Sami widzicie.
Proces Franz Kafka Głównym bohaterem powieści jest Krzysztof K. (bo RODO), kawaler, przedstawiciel Biura Interwencji Obywatelskich, mieszkający w mieście Białystok. Pewnego dnia budzi się w swoim domku drewnianym i zostaje zaskoczony najściem urzędników z Trójki, którzy oświadczają mu, że zostaje aresztowany, mimo iż nic złego nie popełnił, nie melestował matki4) i nie znęcał się nad bratem (bo ten sam się przewracał jak rąbał drewko)5). Mimo aresztowania musi prowadzić względnie normalne życie i pozostać do dyspozycji sądu. Nie jest to takie łatwe, bo Choroszcz już się zbliża, już puka do jego drzwi…
Przygody Tomka Sawyera Mark Twain Poznajcie Tomeczka Dryla, menela z Białegostoku, który w 1971 roku przyszedł na świat na ulicy Piaskowej. Kilkadziesiąt lat po utracie rodziny, Tomeczek znalazł się w Belwederze, gdzie stał się trzecim lokatorem i prezydenckim podnóżkiem. Jego zapał do sprzątania burdelu belwederskiego i bliżej nieokreślona relacja z tajemniczą „Kocicą”, gdzie doświadcza zarówno fizycznych przyjemności, jak i bólu, co czyni go typowym masochistą - przyciąga uwagę czytelników. Ta historia to satyryczne spojrzenie na życie na marginesie społeczeństwa.
Romeo i Julia William Szekspir W mrocznych zakamarkach domku drewnianego rozgrywa się historia Ewy, potomkini Ra i córki Cezara Juliusza, oraz Krzysztofa, będącego potomkiem Józefa Piłsudskiego. Ich losy splatają się, gdy zaciekawiona Ewa przybywa na Szkolną, natychmiastowo stając się obiektem seksualnych fascynacji Krzysztofa. Miłość ta jest jednak skazana na klęskę. Rody Juliusza Cezara i Józefa Piłsudskiego, choć z różnych epok, stanowią odwieczny konflikt między władzą a wolnością, co sprawia, że ich potomkowie są zmuszeni ze sobą walczyć. Ich historia, pełna jednostronnej namiętności, kończy się w chwili, gdy Ewa postanawia opuścić Szkolną, a Krzysztof, pozostawiony z złamanym sercem, nigdy więcej nie ujrzy jej w Belwederze.
Siłaczka Stefan Żeromski Kiedy Katarzyna, po ukończeniu studiów doktoranckich z fizyki na Trinity College w Dublinie i rozpoczęciu pracy w berlińskim instytucie przypadkowo odwiedza Belweder, odkrywa, że Knur faktycznie zasłużył na swój knurzy przydomek. Żyje on w rzeczywistości, w której podłoga pokryta jest resztkami jedzenia, a zapach starych odpadków i pleśni wypełnia powietrze. „To nie jest dom, to piekło!” - myśli, gdy jej stopy grzęzną w lepkim dywanie, a Krzysztof szuka miejsca do spania w swoim barłogu. Zdeterminowana, by go uratować, staje się jego siłaczką. Zamiast jednak dawać się wciągnąć w absurd, w którym Knur wciąż pragnie pozostać w swoim bałaganie - resztkami sił udaje jej się z tego uwolnić i zapomnieć o całej sytuacji.
Skąpiec Molier, a właśc. Jean Baptiste Poquelin „Skąpiec” Moliera to klasyczna komedia, która w mistrzowski sposób ukazuje negatywne skutki chciwości i skąpstwa. Główny bohater, Kononowicz, obsesyjnie kradnie gromadzi wszystko, co możliwe, ignorując potrzeby swoich lokatorów. Konflikty w Uniwersum oraz destrukcyjne intrygi, szczególnie wokół postaci Głównego Jądra Uniwersum - nierzadko przeradzają się w afery, skłaniając do refleksji nad wartością relacji międzyludzkich w obliczu materializmu.
Stary człowiek i morze Ernest Hemingway Nibemben, po kilkudziesięciu lat niżarłactwa, postanawia wyruszyć na morze w poszukiwaniu wielkiej ryby, która napełni jego kałdun. Dzięki żerowaniu na środkach finansowych i zasobach psychicznych osób postronnych, wsiada na statek, ale - im bardziej oddala się on od brzegu, tym większa hydrofobia dosięga głównego bohatera. Po długim lamencie w kajucie, byle jak najdalej od okienka i możliwości wypatrzenia ryby w morskich falach, zapłakany Nibemben wraca do portu bez ryby i godności.
Syzyfowe prace Stefan Żeromski Piec kaflowy, z racji swojej funkcji, stał się ofiarą reżimu i uciśnienia przez Potężnego Zduna, który, mimo braku odpowiednich umiejętności, znęcał się nad nim. Jego zduńskie umiejętności były jedynie iluzją, a piec, zamiast być źródłem ciepła i komfortu, stał się obiektem nieustannych prób i nieudolnych napraw, co prowadziło do zapalenia się sadzy w kominie i pożarów, które wymagały interwencji straży pożarnej. Męka ta męczeńska przypominała los Syzyfa, który nieustannie toczył swój głaz pod górę, tylko po to, by ten znowu stoczył się w dół. Mimo swoich wysiłków, piec nie mógł spełnić oczekiwań, które były na niego nakładane, będąc symbolem męczenników Uniwersum.
Szatan z siódmej klasy Kornel Makuszyński Krzysztof, znany jako „Szatan” vel „Diabeł Grogaty”, to niezbyt bystry i średnio sprytny chłopak, który nie ma absolutnie żadnych zalet, ale za to ma talent do rozwiązywania zagadek na swój sposób. Jego życie zmienia się, gdy w mieście pojawia się tajemniczy incydent związany z kradzieżą cennych przedmiotów. Krzysztof postanawia dosłownie wziąć sprawy w swoje ręce i rozwiązać zagadkę poprzez okradzenie złodzieja i przywłaszczenia sobie wszystkich dóbr.
Świętoszek Molier, a właśc. Jean Baptiste Poquelin „Świętoszek” to komedia o oszuście wykorzystującym wiarę jedynie do tego, aby pokazać się w jak najlepszym świetle. Manipulując wszystkimi wokół oblekał się w koronę cierniową, aby przyjmować na siebie ich grzechy. Próbował tym sposobem zdobywać pieniądze lub inne dobra z portfeli urzędów. Niestety system państwa polskiego, zauroczony tym fałszywym prorokiem, notorycznie ignorował doniesienia obywateli, pozwalając Świętoszkowi na lata niżarłactwa i nibembeństwa. W miarę rozwoju akcji, prawda o oszuście zaczyna wychodzić na jaw, ale jest już za późno i śmiech bierze na to wszystko.
Wesele Stanisław Wyspiański „Wesele” jest dramatem, którego fabuła zapowiada nadchodzące wesele stawiając tezę, że zamążpójście za kawalera ma więcej pozytywnych aspektów niż ślub z wdowcem. Utwór wprost sugeruje: Kawaljer lepsy jest nis wdowiec, który płace, narzeka i wymawia, ze lepsa była jego pierwsa zonka nieboscka6). Historia przy okazji prezentuje postać dorodnego kawalera, któremu jednak nie udaje się przekonać do siebie żadnej kobiety.
Zbrodnia i kara Fiodor Dostojewski Kononowicz, niedoszły student, wpada w skrajne ubóstwo i frustrację. Wierzy, że niektórzy ludzie mają prawo do popełnienia zbrodni, jeśli ich cel jest wyższy. Postanawia zabić Tomasza Terkę, aby pomścić pamięć o swoim ojcu, oskarżonym o współpracę z UB oraz oczyścić swoje własne imię splamione oskarżeniami o sprzedawanie ludzi za flaszkę wódki. W tym celu sięga po siekierę warmiańską - broń białą, która pełniła funkcję jednego z oręży Starosielskiego Satrapy. Po dokonaniu morderstwa, główny bohater zmaga się z wyrzutami sumienia, paranoją i wewnętrznymi konfliktami a narzędzie zbrodni, gdy nie pełniło funkcji bojowych, było używane przez niego do rąbania drewka, chociaż tak naprawdę czynność tę częściej wykonywali jego osobiści parobkowie. Pewnego dnia jednak tą samą siekierą porąbany zostaje klęcznik, co wywołuje kolejną awanturę i stawia na szali życie drugiego człowieka…

Brakujące lektury

Zobacz też